Reisboekhandel Evenaar dicht
De onafhankelijke Amsterdamse reisboekhandel Evenaar, gespecialiseerd in reisboeken en literatuur, gaat toch weer dicht. Dit laat de huidige beheerder weten. Per 1 februari zijn de deuren gesloten. Na een doorstart in juni 2023 is het toch niet gelukt de winkel rendabel te maken. Wel wordt doorgegaan met de verkoop van boeken die op een of andere manier met reizen te maken hebben op de website: www.evenaar.net . Op 25 januari a.s. is de winkel voor het laatste open. De Evenaar werd in 1991 opgericht en heeft jarenlang dankzij vrijwilligers kunnen bestaan.
Nigeriaan wereldwijd meest onzeker van dagelijks voedsel
Kaart met landen waar de voedselonzekerheid groot is± v.l.n.r. Nigeria (1), Democratische Republiek Congo (3), Ethiopië (4) (hier afgebeeld met-Somalië), Pakistan (4) en Bangladesh (5)
Nigeria staat bovenaan in de top 5 van landen met een groot bevolkingsaantal, waar mensen onzeker zijn van hun dagelijkse voedsel. Dat betekent dat kwaliteit en/of kwantiteit van het dagelijkse voedsel laag scoort. Bijvoorbeeld weinig variatie, en/of overslaan van maaltijden, tot een dag of langer niet eten (gemiddeld van 2021-2023) is heel gewoon. In landen met een lager bevolkingsaantal, zoals Afghanistan, Zuid-Soedan en Sierra Leone, is maar liefst 80 procent van de bevolking er onzeker over wanneer en of er weer een maaltijd op tafel komt, dat is meer dan in de top 5 (zie hieronder):
Top 5 landen met grootste voedselonzekerheid
1. Nigeria: 161.4 miljoen inwoners zijn in het dichtstbevolkte land van Afrika onzeker van hun dagelijkse voedsel. Oorzaken: overstromingen, stijgende voedselprijzen en langdurige opstanden in het noordoosten
2. Pakistan: Geen gezond dieet voor 105.8 miljoen inwoners. Oorzaken: Extreem weer met steeds meer droogte belemmert voedselproductie
3. Democratische Republiek Congo: 79,4 miljoen inwoners kunnen niet rekenen op hun dagelijkse maaltijden. Oorzaken: langdurig gewapend conflict (ongeveer 100 gewapende groepen). Lage landbouwproductie en hoge voedselprijzen bedreigen de landbouw
4. Ethiopië: 72.8 miljoen inwoners zijn elke dag weer onzeker van hun maaltijden. Oorzaken: aanhoudende conflicten, droogte, uitbraken en ziekten als malaria, mazelen en cholera, en inflatie met rampzalige gevolgen voor voedselvoorziening
5. Bangladesh: 52.3 miljoen inwoners zitten in een onzekere voedselsituatie. Oorzaken: hoge inflatie en cyclonen, droogte en overstromingen bedreigen landbouw
National Geographic beveelt ‘Nederlandse’ kerstmarkt in de VS aan
Holland, Michigan, historisch centrum. Bron: Wikipedia
De kerstmarkt op 8th Street Marketplace, in Holland, Michigan, wordt samen met zes andere kerstmarkten in de VS aanbevolen voor een bezoekje door het magazine National Geographic. Deze markt is gesticht door Nederlandse immigranten in het midden van de 19e eeuw. Het plaatsje Holland is een deel van Nederland in de VS, met zelfs een klompenfabriek. De Nederlandse cultuur is er sowieso springlevend. Zo is er een tulpenfestival in mei, maar ook tal van gebouwen die het Nederlands erfgoed vertegenwoordigen, aldus bewoner Kris van Haitsma tegen National Geographic.
Op de kerstmarkt zijn producten uit de omgeving te koop, waaronder handgemaakte bezems en schapenwollen sokken. En stroopwafels natuurlijk. Nieuw dit jaar bovendien: vlierbessen-chai frisdrank.
Andere door National Geographic aanbevolen markten vertegenwoordigen bijvoorbeeld de Duitse cultuur (in Baltimore, Maryland) en De Deense (kerst)sfeer komt helemaal terug op de kerstmarkt in de Californische plaats Solvang.
Te bezoeken tot en met 21 december 2024
Bron: National Geographic Reizen, 10 december 2024
Canadezen geven meeste uit aan kerst
Canada neemt als land in de wereld de eerste plaats in als het gaat om de hoogte van het bedrag aan kerstuitgaven. De Canadezen besteedden in 2023 gemiddeld £1,322 (iets meer dan 1000 euro) per huishouden aan de feestdagen, zoals aan cadeaus, versiering of een kerstdiner. Direct gevolgd door de Duitsers (£1,273), Amerikanen (£928), Australiërs (£915), Fransen (£880) en Britten (£803), met allen iets minder dan gemiddeld duizend euro per huishouden aan kerstuitgaven.
Dit is te zien op een ‘Geographe’ in het decembernummer van het Britse tijdschrift Geographical. Nederland staat ergens in het midden op de lijst met £506 pond oftewel 581 euro per huishouden, nog onder Spanje (£571) en net boven Kameroen (£501). Andere Afrikaanse landen staan onderaan de lijst, zoals Zimbabwe (£195) en Nigeria (£168). In beide landen wordt gemiddeld niet meer dan 250 euro per huishouden uitgegeven.
Verdere bijzonderheden: in Frankrijk en Groot-Brittannië (respectievelijk 66 en 70%) gaat het merendeel van de uitgaven naar cadeaus. Op de Filippijnen gaat een groot deel (60%) van de uitgegeven £473 gemiddeld per huishouden naar voedingsmiddelen. In Guatemala en Kameroen gaan aanzienlijke bedragen naar kerstversiering.
Bron: https://n.co.uk/news/out-now-december-2024s-geographical
Paneldiscussie in Nieuw-Zeeland:
Plaatsen en hun namen
Haven van Tauranga
De Nieuw-Zeelandse Universiteit van Waikato, gevestigd in de havenstad Tauranga, organiseert op 22 november a.s. een gratis openbare paneldiscussie. Onderwerp is de impact van het geven van een naam aan een plaats, de impact daarvan op het identiteitsgevoel van een gemeenschap en wat geografie ermee te maken heeft.
De bijeenkomst maakt onderdeel uit van een internationaal geografiecongres over meerdere thema’s (onder meer inheemse bevolkingsgroepen).
Hoogleraar geografie Lynda Johnston van de universiteit is verheugd op deze manier aandacht te kunnen besteden aan de kracht en het proces van het geven van namen aan plaatsen.
Bron:
https://www.waikato.ac.nz/news-events/news/how-do-places-get-their-names-and-what-does-geography-have-to-do-with-it/
Colorado: Geography Awareness Week met 'pop-up' muziekspecial
Het Amerikaanse radiostation Colorado Sound laat deze week dagelijks 's morgens tussen 10 en 11 uur songs horen die verband houden met plaatsen en geografie. Dit in het kader van De Geography Awareness Week die plaatsvindt van 18-22 november 2024. Voor de 'pop-up' musical special is speciaal een Top 800 Songs about Places, samengesteld met behulp van de luisteraars. Onder meer ‘Amsterdam’ van Guster is al te horen geweest. Ook te horen deze week onder meer Badlands van Bruce Springsteen, Sugar Town van Nancy Sinatra en Memphis Skyline van Rufus Wainwright.
De ongelijke verdeling van feestgangers tijdens Halloween in een Amerikaanse stad en tijdens Sint-Maarten in Amsterdam-C
Sommige plekken in steden zijn voor feestgangers die op Halloween langs huizen gaan om wat lekkers te krijgen ('trick or treat' genoemd, een gebruik in de VS), een bezoek waard, andere niet. Dit constateert stadsgeograaf Bill Lindeke, docent Urban Studies aan de afdeling Geografie, Milieu en Samenleving van de Universiteit van Minnesota in een opiniestuk in de MinnPost (28/10/2024). Vergeleken met vroeger is het 'landschap' tijdens Halloween nu ongelijk verdeeld.
Lindeke, woonachtig en werkzaam in de noordelijke Amerikaanse tweelingstad Minneapolis- St.Paul valt het volgende op: “Sommige blokken in de stad zijn Halloween hotspots, zoals Wexford Heights in New Brighton en Englewood tussen Dunlap en Syndicate. Andere delen van de stad trekken helemaal geen bezoekers. Terwijl vroeger het een kind niet uitmaakte langs welke huizen in welke straten het ging.
Oorzaak volgens Lindeke is wat hij noemt de ‘agglomeratie van groepsdruk’. Die ene plek trekt steeds meer bezoekers. Een blok op Palace Avenue, een gewone straat in de wijk Mac-Groveland in St. Paul's, bewijst dit ook. Iedereen in het gebied kent het, tussen Albert Street en Hamline Avenue, als de Halloween hotspot van de tweelingstad.
Ooit hebben een paar enthousiaste feestvierders hier hun voortuinen met pompoenen en spinnenwebben versierd en zo is het begonnen. Van het een komt het ander.
Al spelen soms ook stedenbouw, zoals op Victory Memorial Drive, een brede laan met fraaie huizen, of architectuur, zoals op Saint Paul’s Summit Avenue, die families uit de oostelijke stadsdelen trekt, een rol. Het is net als bij ‘vakantiemicro-geografie’, besluit Lindeke zijn overweging.
Misschien is de hedendaagse viering van Halloween in de Verenigde Staten wel vergelijkbaar met de viering van Sint-Maarten in Nederland anno 2024. Belden de kinderen vroeger gewoon overal aan, waar licht brandde, en zongen zij, met de lampions in de hand, het bekende lied en overhandigde de buurman- of buurvrouw wat snoepgoed. Tegenwoordig lopen groepjes kinderen, althans in een Amsterdamse buurt in het centrum, diverse adressen op een, lijkt het, van tevoren vastgestelde route af. Naar adressen waar kinderen wonen die ze bijvoorbeeld kennen van school. En nooit eerder gezien dat huizen ook in de sfeer van Sint-Maarten gebracht werden. Er waren op 11/11 lichtjes aangebracht en een enorme pompoen neergezet voor een van de huizen in de straat. Dat adres had ook een grote aanloop. Waarschijnlijk een Sint-Maarten hotspot. Zo haalde een willekeurige buurvrouw voor niets snoep in huis….
Ak docent voltooit serie Geography Now met 193e land: ZIMBABWE (THE LAST ONE)
Na 193 landen in alfabetische volgorde te hebben behandeld, is de veelbekeken serie Geography Now voltooid met een aflevering, opgenomen in Zimbabwe: in alle eerdere afleveringen ging het over een land. De Amerikaanse aardrijkskundeleraar Paul Barbato heeft alle door de Verenigde Naties erkende 193 lidstaten ‘behandeld’. Zijn YouTube-serie Geography Now sloot hij af op 15 oktober jl. Zijn trouwste 18 fans waren meegereisd. Sinds 2014 heeft Barbato aan de serie gewerkt. Het resultaat: 3,3 miljoen abonnees, in totaal meer dan 465 miljoen views, en merchandisíng van onder meer sweaters en mokken, met het logo
www.youtube.com/channel/UCmmPgObSUPw1HL2lq6H4ffA
Paul Barbato in de aflevering van Geography Now over Nederland.
van Geography Now erop. Wat hij in zijn huiskamer, met nauwelijks verstand van camerawerk startte, is een grote community geworden. Er komt een vervolgserie `Met minder gepraat over landen in een studio en veel meer eropuit daadwerkelijk zien, ruiken, proeven, aanraken en horen op plekken
Logo Geography Now
over de hele wereld,' meldt Barbato op zijn website Geographynow.com, `met minder gepraat over landen in een studio en veel meer eropuit daadwerkelijk zien, ruiken, proeven, aanraken en horen op plekken over de hele wereld.' In de aflevering over Nederland van begin dit jaar komen in een vlot tempo tal van aardrijkskundige feiten en weetjes langs, uitgesproken door meerdere presentatoren. Zo gaat de landenvideo over het Waddengebied, de dijken, de Nederlandse handelsgeest, de Efteling, de relatie met België, stamppot en het koningshuis.
Bronnen: S. Gutelle, Tubefilter.com; J. Visser, Metro.
AI helpt bij voorspellen volgende grote aardbeving in Californië
Onder de aardkorst in Californië bevinden zich vele breuken - grote brokken rots die langs, over, onder of in elkaar glijden. De beweging is traag, totdat de grond schudt. Een grote aardbeving in deze Amerikaanse staat wordt zeker verwacht. Maar als, met behulp van AI. voorspeld kan worden waar deze waarschijnlijk zal plaatsvinden en met welke kracht, kunnen gemeenschappen zich voorbereiden, stelde Zacharias Ross, geofysicus van het Californisch Instituut voor Technology, onlangs in National Geographic Science.
Door Californië loopt de San Andreas-breuk. Langs deze transforme breuklijn bewegen de Pacifische en Noord-Amerikaanse Plaat in tegengestelde richting. De wrijving is niet geleidelijk, maar in plotselinge stappen. De vrijkomende energie veroorzaakt aardbevingen.
Diagram van de San Andrea Fault (rode lijn). Ten westen van de rode lijn: Pacifische Plaat, ten oosten Noord-Amerikaanse Plaat. Bron: Wikipedia
Momenteel worden kaarten van de ondergrond van Californië getekend, en elke breuk in kaart gebracht en gevolgd. Met behulp van AI zullen seismometers trillingen detecteren en registreren, als ook bewegingen in de aardkorst.
Bronnen: National Geographic Science, ISAAC, (eiligheidsbedrijf, gespecialiseerd in ‘slimme technologie’ voor gebouwen en infrastructuur tegen trillingen.
Beoordeling op reizigersplatforms leidt tot neo-liberalisering natuurgebied
Schijnbeuken in de Reserva Nacional Río Simpson, Aysén.Bossen, diepe granieten kloven van de Rio Simpson en vele meren maken het een attractief gebied. Bron: wikipedia
Digitale platforms zijn betrokken bij neo-liberalisering van natuurbehoud door natuur en beschermde gebieden om te zetten in toeristische handelswaar. Een analyse van hoe TripAdvisor te werk gaat met als voorbeeld de Chileense regio Aysén in Patagonië, bracht onderzoekers van onder meer de Universiteit Pontificia in Santiago tot deze conclusie.
Reizigersplatforms stimuleren bezoekers/gebruikers tot een bezoek aan het gebied om ze vervolgens in te schakelen als agenten die bijdragen leveren en/of een beoordeling achterlaten op de site. De onderzoekers vrezen dat het inzetten van deze mogelijkheden van de platforms het lot van het milieu op een verkeerde manier beïnvloedt. Gebruikers als agenten inzetten, door voor natuurgebieden een score achter te laten, maakt natuurwaarde afhankelijk van toeristische kenmerken en leidt tot het inpassen van natuurgebieden in de digitale, met behulp van reizigersplatforms ontstane wereldwijde (eco)toeristische markt, waarbij ze als waardevol kunnen worden beoordeeld, maar ook als waardeloos, aldus de onderzoekers, onder leiding van geograaf Juan Astaburuaga.
Bron: Tourism Platforms and the Digital Biopolitics of Nature: An Interface Analysis of TripAdvisor in Patagonia-Aysén, Chile, Juan Astaburuaga, e.a., Pontificia Universidad Católica, Astaburuaga,, Annals of the Association of American Geographers, nr. 6, 2024.
Nieuw bewijs uit laatste ijstijd: klimaatverandering verzwakt Golfstroom
Uit nieuw onderzoek van het University College Londen blijkt dat tijdens de laatste ijstijd, zo´n 20.000 jaar geleden, de Golfstroom sterker was dan nu door krachtiger waaiende winden over de subtropische Noord-Atlantische Oceaan. Als klimaatverandering in de toekomst zwakkere subtropische winden brengt, zoals eerder al uit onderzoek bleek, verzwakt ook de Golfstroom, aldus hoofdonderzoeker J. Wharton. Minder warmte bereikt dan Europa met afkoeling van het continent als gevolg.
De Golfstroom. Bron: wikipedia
Vanuit de Golf van Mexico voert de Golfstroom via de Amerikaanse oostkust en de Atlantische Oceaan warm water naar Europa, waardoor het er warmer is dan op grond van de breedtegraadligging te verwachten zou zijn.
Dit uit de omstandigheden tijdens het Weichselien afgeleide bewijs, komt nog bij de door onderzoek al voorspelde verzwakking van de wereldwijde thermohaliene circulatie door klimaatverandering. De Golfstroom maakt daar deel van uit en het relatief warme water zou Europa dan niet bereiken.
Bron: Science Daily, 10/7/2024. Zie verder pag. Links.
Thermohaliene circulatie. Bron: wikipedia
Nieuwe cafés in Franse dorpjes
De automobilist die door Frankrijk reist, weet dat het niet meer eenvoudig is onderweg een horecagelegenheid te vinden voor een café au lait. Maar sinds het project loopt van de ‘SOS-groep’ om 1000 cafés in Franse dorpen terug te zien, bestaat de kans zo’n multi-service café tegen te komen. Deze zijn er weer in het kader van het revitaliseren van kwetsbare gebieden.
Momenteel telt het platteland dan ook weer 221 cafés in 70 departmenten die dankzij dit initiatief hun deuren (her)openden. Zoals in Baccon in de Loiret of Ferreux-Quincey in de Aube. Ook trekt er deze zomer weer een mobiele wagen langs gebieden in het oosten van Frankrijk die feestelijke bijeenkomsten met muziek en eten en drinken organiseert om dorpelingen weer in contact met elkaar te brengen en natuurlijk informatie te geven over het project aan geïnteresseerde aanwezigen. Het doel is economische en sociale banden in Franse dorpen van minder dan 35.000 inwoners te versterken. Het zogeheten multi-service café kan ook een kruidenier, werkruimte of ophaalpunt voor pakketten herbergen. De eerste cafés openden in 2023. In meer dan de helft van de 26.000 Franse gemeenten is geen enkel bedrijf meer te vinden en in minder dan een kwart van de gemeenten zit een café. Terwijl 80% van de Fransen de aanwezigheid van een café in het dorp toejuicht.
Bron: https://www.1000cafes.org
Meer mogelijkheden meenemen bij vaststellen oorzaken:
Rivier overstroomt niet alleen door toename neerslag
Bij overstromingen van rivieren wordt meestal als eerste naar klimaatopwarming en de toename van de neerslag, als gevolg daarvan, gekeken bij het aanwijzen van een oorzaak. Maar de relatie tussen neerslag en overstromen van rivieren ligt ingewikkelder. Er is misschien ook sprake van veranderingen in de waterhuishouding door bijvoorbeeld extra bebouwing, dijkaanleg of grote irrigatieprojecten.
Onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam vinden het noodzakelijk meer rekening te houden met het versterkende,
verminderde of zelfs voorkomende effect van bepaalde ingrepen in een gebied bij het bepalen van de overstromingskansen.
Zodoende werken de onderzoekers aan een wetenschappelijk raamwerk waarin voor gebieden meerdere factoren worden meegenomen teneinde het overstromingsrisicobeheer te verbeteren.
Conceptuele weergave van veranderingen in de tijd in oorzaken van rivieroverstromingen. Gegevens over het voorkomen van overstromingen zijn hypothetisch. Onderste vak: mogelijke relevante vragen voor een raamwerk waarin meerdere factoren, naast neerslag, worden meegenomen als oorzaak van een rivieroverstroming.
Bron:. WIRE’s Climate Change, mei/juni 2024. P. Scussolini, e.a. VU Amsterdam.
Kleinere bosbranden groeien uit tot grote bosbrand
Boreale zone
Bron: Ökologix, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=23607877
Gebieden met een gematigd klimaat (C)
Bron: Bestand:Koppen classification worldmap C, wikipedia
Een onevenredig groot deel van de grootste bosbranden bestaat in feite uit een aantal aaneengegroeide kleinere branden. Onderzoekster Rebecca Scholten van de Universiteit van Californië in Irvine vergelijkt in samenwerking met collega´s, onder meer van de Vrije Universiteit in Amsterdam, satellietdatasets met luchtfoto's van extreem grote branden in de gematigde en boreale streken. De vraag: kunnen fysieke en menselijke factoren het samengaan van diverse natuurbranden in de omgeving versnellen, waardoor grote branden ontstaan, die schadelijker en moeilijker te beheersen zijn.
Klimaatverandering heeft de afgelopen jaren in Californië, Australië, Canada en op Hawaï honderdduizenden vierkante kilometers in de as gelegd, ontstaan door aaneengroeien van meerdere branden. De onderzoekers hopen met hun onderzoek meer te begrijpen van de invloed van grote onweersbuien op het ontstaan van grote branden.